Tradycje szwedzkie

Nowy Rok (nyår) obchodzony jest podobnie jak w Polsce na prywatnych i oficjalnych przyjęciach, zwykle z fajerwerkami. Ponieważ jest to kraj protestancki nie istnieje tu pojęcie karnawału. W pierwszych miesiącach roku chętnie spożywa się drożdżowe bułeczki (po szwedzku semla) wypełnione masą migdałową i udekorowane bitą śmietaną i cukrem pudrem.

Zdjęcie: Per Wiberg

Wielkanoc (påsk) świętowana jest w tym samym czasie co w Polsce. Wszyscy są wolni od pracy od Wielkiego Piątku do poniedziałku wielkanocnego. W czasie Wielkanocy dziewczynki przebierają się za „czarownice” i często chodzą od domu do domu prosząc o cukierki czy drobne pieniądze. Nie ma tu tak żywej tradycji malowania jajek jak w Polsce. Główną ozdobą w okresie Wielkanocy są gałązki dekorowane kolorowymi piórami.

Trzydziestego kwietnia przypada święto Walpurgii (valborgsmässoafton). Ludzie zbierają się wokół wielkich ognisk, wysłuchują krótkich przemówień i śpiewają tradycyjne piosenki wiosenne. W ten sposób wita się nadejście wiosny.

Następny dzień, 1 maja, jest świętem ludzi pracy. Partie lewicowe organizują pochody i demonstracje.

Dzień wniebowstąpienia (Kristihimmelsfärd) , zawsze przypadający w czwartek, jak też święto narodowe Szwecji 6 czerwca są dniami wolnymi od pracy.

W weekend przypadający najbliżej 24 czerwca obchodzi się środek lata (Midsommar). Wznosi się wówczas ozdobiony kwiatami i zielonymi liśćmi krzyż z dwoma wiszącymi wiankami (midsommarstång), wokół którego się tańczy i bawi. Tradycyjnie je się śledzie matjes, młode gotowane ziemniaki i sos z gęstej śmietany ze szczypiorkiem. Na deser podawane są świeże truskawki lub tort truskawkowy. W wielu środowiskach jest to nieźle zakrapiane święto…

Zdjęcie: Michelle Eriksson

W sierpniu czas na kolejne przyjęcie w dzień raków. Zapala się kolorowe lampiony, uczestniczy mają małe, śmieszne kapelusiki. Na stole stoja raki gotowane z koperkiem oraz wódka.

Święto kiszonego śledzia odbywa się zawsze w trzeci czwartek sierpnia i jest celebrowane w całym kraju. Do śledzia dodaje się posiekaną cebulę (zwykłą i czerwoną), młode gotowane ziemniaki oraz cieniutki chleb zarówno twardy, jak i miękki. Ponieważ zapach z otwartej puszki kiszonych śledzi jest dla wielu osób wręcz nieznośny i do tego szybko roznosi się po całej okolicy zaleca się, szczególnie osobom początkującym, szybkie spożycie chleba z masłem, pokrojonych ziemniaków, cebuli i na koniec kawałka śledzia. Po tym trzeba szybko przepłukać gardło piwem.

W Szwecji świętuje się też zmarłych na przełomie października i listopada. Na grobach leżą wianki i płoną znicze.

Gęś świętomarcińska 10-11 listopada to tradycja najbardziej rozpowszechniona na południu kraju i związana z przypadającymi 11 listopada imieninami św. Martina. Okres ten jest podobno najlepszy do zabijania upasionych gęsi. Świąteczny obiad rozpoczyna się tego dnia czerniną z gęsiej krwi. Potem podawana jest pieczona gęś z gotowanymi śliwkami lub jabłkami, czerwoną kapustą oraz gotowanymi lub pieczonymi kartoflami. Klasyczny poobiedni deser stanowi ciasto z jabłkami z sosem waniliowym.

Kilka tygodni przed Bożym Narodzeniem w każdym prawie oknie w Szwecji pojawiają się elektryczne świeczniki. Cztery zaś niedziele przed tym świętem zapala się pierwszą z czterech świeczek w specjalnym świeczniku adwentowym. Następnej niedzieli kolej na drugą świeczkę itd.

Zdjęcie: N_Creatures

Jednym z najbardziej znanych i obchodzonych przez wszystkich świąt jest dzień świętej Łucji (Lucia) 13 grudnia. W szkołach, instytucjach, szpitalach, kościołach i wielu innych miejscach pojawia się Lucia ubrana w prostą, białą, długą suknienke i z koroną złożoną z płonących świeczek na głowie. Towarzyszy jej pochód złożony z innych, podobnie ubranych dziewczynek oraz chłopców ze szpiczastymi tutkami na głowie. Wszyscy śpiewają tradycyjne, powszechnie znane piosenki. Tego dnia spożywa się mnóstwo cienkich pierniczków oraz bułeczek z szafranem i rodzynkami (lussekatter).

Boże Narodzenie (jul) obchodzone jest w tych samych dniach co w Polsce. Największą różnicą jest to, że nie ma tu w Wigilię postu. Głównymi potrawami są: szynka, śledzie, salceson, kasza z ryżu, ługowany sztokfisz – suszona ryba moczona w ługu (lutfisk).