Struktura i historia języka szwedzkiego

Szwedzki jest językiem ojczystym około 9 milionów mieszkańców Szwecji oraz Finlandii (300 tysięcy). Jest to język wchodzący w skład północnogermańskiej grupy językowej. Siostrzanymi językami szwedzkiego są języki: duński i norweski. Islandzki oraz język Wysp Owczych uważane są za rodzeństwo przybrane, zaś niemiecki i angielski za rodzeństwo cioteczne.

Do IX wieku naszej ery w całej Skandynawii używano tego samego języka zwanego pranordyckim. Z tego okresu zachowało się kilka dokumentów w postaci pisma runowego. Z nadejściem ery Wikingów (800-1050 n.e.) pojawiły się specyficzne cechy prowadzące do powstania trzech odrębnych języków: szwedzkiego, duńskiego i norweskiego.

Szwedzki był zawsze językiem, który chętnie poddawał się wpływom z innych krajów. Wraz z erą chrześcijaństwa pojawiły się wyrazy z greki i łaciny: präst (ksiądz), kyrka (kościół), mässa (msza), paradis (raj).

W średniowieczu widać silny wpływ języka niemieckiego, przede wszystkim z powodu powstania Hanzy i intensywnych w tym obszarze kontaktów handlowych. Wówczas do języka szwedzkiego weszło wiele germanizmów, co szczególnie widać w słownictwie związanym z handlem, administracją i sztuką wojenną.

W XVII wieku w całej Europie zaczął dominować język francuski, a w okresie Oświecenia szwedzki słownik wzbogacil się o wiele słów pochodzenia francuskiego, głównie z zakresu kultury: möbel (mebel), balkong (balkon), salong (salon), parfym (perfumy), sås (sos), balett (balet).

W XIX wieku wraz z ekspansją procesów industrializacyjnych obserwuje się ogromny napływ wyrazów angielskich zarówno w zakresie słownictwa przemysłowego, jak też komunikacyjnego i sportowego: jobb (praca), strejk (strajk), bojkott (bojkot), lokomotiv (lokomotywa), turist (turysta), sport, rekord. Obecnie język szwedzki wchłania coraz więcej wyrażeń angielskich, ale taki trend charakterystyczny jest również dla wielu innych krajów w Europie i na całym świecie.

Język szwedzki jest stosunkowo łatwy do nauki, ponieważ posiada niewiele odmian (fleksji). Rzeczowniki mają jeden z dwóch rodzajów i występują w zasadzie zawsze w takim samym przypadku. Jedyną trudnością dla Polaków jest istnienie formy określonej i nieokreślonej (brak jej w języku polskim; istnieje w niemieckim – ein, eine, die, der, das oraz angielskim – a, an, the).

Przymiotniki odmieniają się zależnie od rodzaju i formy. Są też stopniowane głównie poprzez dodanie przyrostka.

Czasowniki nie odmieniają się, mają tylko jedną formę w każdym z czasów: teraźniejszym, przeszłym, przyszłym, teraźniejszo-przeszłym oraz zaprzeszłym.

Język szwedzki charakteryzuje się dużą ilością samogłosek (9), z których każda może być wymawiana na dwa sposoby: jako krótka lub długa. Istnieje 18 spółgłosek, stosunkowo łatwych do wymówienia i podobnych do polskich odpowiedników. Najwięcej kłopotów przysparzają Polakom przede wszystkim samogłoski ö, u oraz długie a.

Ważną sprawą jest nauczenie się odpowiedniej melodyjności tego języka. Akcentowanie wyrazów w nieprawidłowy sposób może czasem przyczynić się do niezrozumienia nas przez osoby władające tym językiem.